یکی از امکاناتی که در ساعت‌های صفحه آنالوگ مورد توجه قرار می‌گیرد شب نما بودن عقربه‌ها است. ساعت‌هایی که مجهز به عقربه‌های شب نما هستند قابلیت دیده شدن عقربه‌های ساعت در محیط‌های تاریک را فراهم می‌سازند. اما این قابلیت جذاب چگونه به ساعت‌ها اضافه می‌شود و تاریخ عقربه‌های شب نما به کی برمی‌گردد؟ برای ساخت عقربه‌های شب نما از چه موادی استفاده می‌شود؟ اگر به پاسخ چنین سوالاتی علاقه دارید و نسبت به روش ساخت عقربه‌های شب نما کنجکاو شده‌اید در ادامه این مطلب با ما همراه باشید. 

تاریخچه عقربه‌های شب نما

حد فاصل ۱۹۱۰ و ۱۹۲۰، زنان طبقه کارگری می‌توانستند با کار رنگ کردن عقربه‌های ساعت‌ها با استفاده از مواد شب نما یک درآمد قابل قبول را به دست آورند. در آن زمان، این شغل برای آن‌ها بسیار جذاب بود و ظرافت، هنرمندی و مهارت خاصی را می‌طلبید. جالب است بدانید که عقربه‌های ساعت‌ها توسط نوعی قلم مو رنگ می‌شده‌اند که نیاز بود پرزهای آن توسط زبان خیس شده و صاف نگه داشته شوند! 

این کار در حالی انجام می‌شود که بخش اصلی ماده‌ای که در اختیار زنان کارگر قرار می‌گرفت را رادیوم به عنوان یک ترکیب رادیواکتیو و روی سولفید تشکیل می‌داده است.

بسیاری از کارگران خانم در بخش رنگ کردن عقربه‌‌ها، علاوه بر رنگ کردن عقربه‌ها، ناخن‌های خود را نیز با استفاده از موادی که در اختیارشان قرا می‌گرفت رنگ می‌کردند تا دست‌های آن‌ها نیز در تاریکی شب بدرخشد. 

با اینکه دانشمندان در آن زمان نسبت به استفاده از چنین ترکیبی هشدار داده بودند اما ساعت سازان زنان را قانع کرده بودند که استفاده از رادیوم و روی سولفید هیچ عوارضی برای آن‌ها ندارد. با این حالُ زمانی که کم‌خونی، شکستن استخوان، نکروز فک و در نهایت مرگ به سراغ این زنان آمد کاملا روشن شد که به ‌آن‌ها دروغ گفته شده بود!

در سال 1927، زنی به نام «گریس فریر» به همراه چند زن کارگر دیگر که به دختران رادیومی مشهور بودند، از شرکت رادیوم ایالات متحده (United States Radium Corporation) که یک شرکت بزرگ رنگ کردن عقربه به حساب می‌آمد طلب جبران خسارت کردند. اتفاقات مربوط به دختران رادیومی و تلاش‌های آن‌ها تاثیر بسیاری در تصویب قوانین حمایت از کارگران داشت و بعد‌ها مسیر را برای تصویب چنین قوانینی هموار کرد. 

تا سال 1960، میزان استفاده از رادیوم در مواد مربوط به عقربه‌های شب نما تا یک صدم کاهش پیدا کرد و سر انجام در سال 1968، استفاده از این ماده به طور کلی غیر قانونی اعلام شد. 

تغییر مسیر از رادیوم به تریتیوم 

با ممنوع اعلام شدن رادیوم، از یک ماده رادیو اکتیو دیگر به نام تریتیوم (tritium) در عقربه‌های شب نما استفاده شد. تریتیوم تحت همان اصول شیمیایی رادیوم عمل می کند - این ماده دستخوش پوسیدگی شده و الکترون‌هایی را آزاد می کند که باعث ایجاد سولفید روی می شوند. با این حال، تریتیوم به طور قابل توجهی رادیواکتیو کمتری نسبت به رادیوم و به اندازه کافی ایمن بود که برای ده‌ها سال بر روی عقربه و صفحه‌های ساعت‌ها از آن استفاده شود اما این ماده نیز در اوایل دهه نود میلادی با یک ماده ایمن‌تر، که هم اکنون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، جایگزین شد.

پایان استفاده از مواد رادیواکتیو

تریتیوم آخرین ماده رادیو اکتیو در عقربه های شب نما بود و در اوایل دهه نوع میلادی رنگدانه‌های مبتنی بر مواد فتولومینسانس (مانند آلومینات استرانسیوم) برای ساخت عقربه‌های شب نما مورد استفاده گرفتند. این مواد غیر رادیواکتیو روی عقربه‌ها ، اندکس‌ها و صفحات ساعت‌ها رنگ آمیزی می‌شوند و سپس با جذب و تابش نور جذب شده در تاریکی (معمولاً در رنگ سبز یا آبی) امکان دیده شدن در شب را فراهم می‌کنند. 

در مقایسه با مواد رادیواکتیو، ماندگاری نور مواد مواد فتولومینسانس کم‌تر است که معمولاً فقط در تاریکی حدود هفت دوام خواهد داشت. مارک سوئیسی Super-Luminova ، که در اوایل دهه 90 تأسیس شد، استفاده از مواد مواد فتولومینسانس را در قسمت‌های شب نما ساعت رایج کرد و هم اکنون به عنوان بزرگ‌ترین شرکت در زمینه شب نمایی ساعت شناخته می‌شود که استفاده از نام آن در ساعت‌ها به یک استاندارد تبدیل شده است. با این حال، برخی از ساعت سازان بزرگ مثل شرکت ژاپنی سیکو و رولکس، خط تولید اختصاصی خود را برای شب نما کردن ساعت‌هایشان دارند. 

بازگشت تریتیوم

جالب است بدانید که استفاده از تریتیوم هم اکنون نیز در عقربه‌های شب نما ادامه دارد اما نه به شکل سنتی بلکه به صورت گاز.

گاز تریتیوم در شیشه‌های بوروسیلیکات که در داخل با یک لایه فسفر پوشش داده شده است، محصور می‌شود. سپس این گاز تحت پوسیدگی بتا قرار می‌گیرد، که در نتیجه آن، الکترون‌هایی آزاد شده که باعث درخشش فسفر می‌شوند. اگرچه گاز تریتیوم نیز یک ماده رادیواکتیو است، اما مقادیر آن ایمن بوده و با خیال راحت در شیشه محصور می‌شوند. استفاده از گاز تریتیوم در ساعت‌های ابزار متداول بوده زیرا درخشش عقربه ها در این تکنولوژی بعد از چند ساعت از بین نخواهد رفت. 

عقربه‌های شب نما الکترولومینِسانس

الکترولومینِسانس (Electroluminescence ) به تولید نور در نتیجه عبور جریان الکتریکی از فسفر گفته می‌شود. در ساعت‌ها، یک پنل شیشه‌ای یا پلاستیکی با رسانا برقی و فسفر پوشانده شده و در صفحه نصب می‌شود. با فشار یک دکمه، یک جریان الکتریکی برقرار شده و فسفر را مجبور به واکنش کرده و سبب تولید نور خواهد شد. 

این سبک از شب نمایی در ساعت‌ها بیشتر در ساعت‌های باتری دار دیجیتال استفاده می‌شود اما برخی کمپانی‌ها در ساعت‌های آنالوگ نیز از آن استفاده می‌کنند که مشهور‌ترین آن‌ها کمپانی تایمکس است.

کلام آخر

امیدوارم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد و اطلاعات مورد نظر خود را در مورد تاریخچه عقربه‌های شب نما و انواع عقربه‌های شب نما کسب کرده باشید. با استفاده از گزینه «ساعت خودت را پیدا کن» در کادر زیر می‌توانید انواع ساعت‌های شب نمای اورجینال را با گارانتی معتبر و ضمانت مادام العمر اصالت کالا از فروشگاه واچیرو خریداری کنید.